گفتگوی لوکا گوادانینو با اصغر فرهادی/چرا شیراز بستر روایت «قهرمان» شد؟

ورایتی نوشت: اصغر فرهادی و لوکا گوادانینو کارگردان ایتالیایی قبل از اینکه استودیو آمازون این دو فیلمساز را برای گفتگوی آنلاین کنار هم بیاورد، هرگز با هم ملاقات نکرده بودند. موضوع گفتگوی این دو فیلمساز، درام «قهرمان» ساخته فرهادی بود که از سوی ایران راهی اسکار شده و تا به امروز به فهرست کوتاه نامزدهای اسکار ۲۰۲۲ در بخش بهترین فیلم بین‌الملل نیز راه یافته است.

با وجود اینکه این دو هیچ ملاقاتی نداشته اند، به نظر می‌رسد  زیستی  بسیارشبیه هم دارند و همینطور به طرز عجیبی آنها از نظر ظاهری نیز شبیه به هم هستند.

این دو سینماگر در مورد «قهرمان» صحبت می‌کنند که قصه مردی به نظر جدی به نام رحیم است که در حالی که در مرخصی از زندان آن هم به دلیل بدهی به سر می برد، یک کیف دستی گم شده پر از طلا را پس می دهد. به نظر می رسد این عمل او را به یک شخص نیکوکار مبدل کند با این حال داستان پیچیده‌تر از این حرف‌ها است.

در بخشی از این گفتگو، گوادانینو خالق فیلم «مرا با نام خودت صدا بزن» می گوید: ما نمی‌توانیم شک کنیم که رحیم در قصه ما یک قهرمان است، اما در عین حال سرنوشت او سرنوشت یک قهرمان نیست. ابهام و گنگ بودن در فیلم‌های شما و به طور خاص در این فیلم نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.

فرهادی در این‌باره چنین توضیح می‌دهد: در این فیلم و در فیلم‌های قبلی ‌ام تلاش کرده تا ترکیبی بین درام و زندگی معمولی ایجاد کنم، درست مانند کاری که ویتوریو دسیکا و فدریکو فلینی در «عصر طلایی سینمای ایتالیا» انجام دادند.

درباره انتخاب شیراز به عنوان بستر روایت

در جای دیگری از این گفتگو، گوادانینو می‌گوید: اصغر (فرهادی)، من عاشق فیلم‌های تو هستم، باور دارم که تو استاد هستی و بسیار مفتخرم که اینجا هستم و درباره آخرین فیلم فوق‌العاده‌ات با تو بحث می‌کنم. چیزی که فورا مرا تحت تاثیر قرار داد این است که «قهرمان» در فیلمنامه‌اش که در شیراز می‌گذرد، تعلیق خود را می‌یابد چرا که شیراز یک شهر باستانی است، در جایی که داستان‌های این شخصیت‌ها را روایت کرده‌ای، یک استعاره فوق‌العاده و یک پس‌زمینه فوق‌العاده پیدا می‌کنی. می‌توانی یک توضیح کوچک در این‌باره به ما بدهی؟

فرهادی در جواب گوادانینو خاطرنشان می‌کند که او نیز از طرفداران این فیلمساز است: ممنون لوکا (گوادانینو)،خیلی خوشحالم که با تو صحبت می‌کنم و بگویم که من عاشق فیلم‌های تو هستم. من عاشق «مرا با نام خودت صدا بزن» هستم. همانطور که می‌دانی شیراز یک شهر بسیار تاریخی است، شهری بسیار متفاوت از تهران. آنجا یک شهر بومی و آرام است، کمی شبیه به جنوب ایتالیا- جایی که مردم خانواده دارند و روابط بسیار خوبی هم با هم دارند. وقتی در آن شهر مشکلی دارید، خانواده دور هم جمع می‌شوند تا راه حلی برای مشکلات شما پیدا کنند. این موضوع به من کمک کرد تا این نوع روابط را بین خانواده‌ها ایجاد کنم. این اولین نکته است.

نکته دوم نوعی نوستالژی نسبت به این شهر است، پیشینه و تاریخ این مکان امروز نوستالژیک است. بسیاری از نام‌های بزرگ ایرانی که افراد بسیار مشهور و مهم تاریخی هستند، در آنجا سکونت داشته‌اند. به همین دلیل تصمیم گرفتم در آنجا فیلم بسازم. فکر کردم اگر این فیلم را در تهران بسازم، پس‌زمینه‌ای برای این داستان وجود ندارد.

وقتی از نوستالژی تاریخ شهر صحبت می‌کنم، منظورم این است که قهرمانان زیادی از آن منطقه می‌آیند و این به داستان «قهرمان» پیوند می‌خورد. از طرف دیگر، وقتی در این شهرها مشکلی دارید، مردم چنین واکنشی مثلا «این مشکل شماست» نشان نمی‌دهند. آنجا بیشتر شبیه این است «این اتفاق مشکل ما است» و بعد از آن برای یافتن راه‌حل جمع می‌شوند.

در بخش دیگری از این گفتگو فرهادی تاکید می‌کند «قهرمان» به نوعی داستانی بسیار معمولی دارد. به گفته او، در این فیلم هیچ پیچ و تاب بزرگی وجود ندارد، هیچ قتلی اتفاقی نمی‌افتد.

فرهادی تاکید می‌کند: این فیلم یک داستان بسیار معمولی در مورد مردم عادی است اما مشکل وقتی رخ می‌دهد که ما در حال نوشتن داستانی در مورد زندگی عادی هستیم. آن مشکل این است که درام وجود ندارد. خیلی کسل کننده است وقتی رویدادی دارید که نمی‌توانید از آن درام بسازید. من در این فیلم و در فیلم قبلی‌ام سعی کردم تلفیقی بین درام و زندگی معمولی انجام دهم.

منبع: صبا